Hakikaten Bir Ömür Nasıl Yaşanır?

Türkiye’de bilim çok popüler bir alan olmasa da bilimle ilgilenen birkaç simayı 7’den 70’e hepimiz tanıyoruz. İlber Ortaylı da kuşkusuz en popüler bilim insanı bugünlerde. Tarih kitaplarından ziyade tv programlarındaki yavaş ve dikte edici konuşma tarzıyla hepimizin bildiği, kimimizin sevdiği kimimizin ise yerdiği bir kişi Ortaylı. Gerek sevgi gerek yerginin sonucu da Ortaylı’nın kitapçılarda çok satan reyonuna sürekli ürün veren, bu reyonda sağlam bir yer edinen bir tarihçiye evrilmesine sebep oldu. Son kitapları fazla detaya girmeyen, merakımızı üstün körü gideren eserler olarak düşünülebilir. Türk insanının kolay yoldan bilgi edinme arzusuna hitap eden, hepimizin hayalini süsleyen bilgeliğe erişmekte pusula edinebileceğimize inandığımız bir ürünü sürüverdi piyasaya son olarak Sayın Ortaylı.

Bir Ömür Nasıl Yaşanır? Hayatta Doğru Seçimler İçin Öneriler adıyla kronik kitaptan yayınlanan kitaba ben de eriştim ve okumaya başladım. Kitap zaten bir söyleşi olarak yazıldığı ve yayınlandığı için belli sorulara kısa cevapları barındıran bir ürün. Bu yüzden kitabın sonunda, beklentinin aksine geri kalan ömrünüzü kaliteli yaşamak için çok da önemli bilgiler edinmiyorsunuz. Pek çok yerginin sebebi de olan İlber Ortaylı’nın sürekli akıl veren üslubu, kitabı okudukça kendinizi şanssız, geç kalmış hissetmenize neden olabilir. Doğan her çocuğun farklı şartlara gözünü açtığı bu dünyada herkese ortak bir öneri sunabilmek mümkün değil zaten. İlber Ortaylı da bu bakıma gerek doğduğu dönem gerek doğduğu aile bakımından şanslı sayılabilecek bir kimse olduğu için, kendini o şartlarda görmeyen kimselerce eleştirilebilir.

Eleştirilerin çokluğunu yine popülerlik ile ilişkilendirmek pek yanlış olmamakla birlikte genel olarak eleştirilerin ‘baby boomer’ kuşağına yönelik olduğunu belirtmekte fayda var. Hatta son zamanlarda internette mizah kalıbı olarak da kullanılan ‘ok boomer’ lafından da yola çıkarak, önce bu kuşağa sonra da genç neslin bu kuşağa olan öfkesine değinelim.

 Sessiz kuşağın ardılı olan bebek patlaması kuşağı ya da sıklıkla dillendirdiğimiz İngilizce karşılığı ile baby boomer kuşağı ikinci dünya savaşının ardından dünyaya gelmiş kimseleri kapsar. Bu kuşağın bu şekilde adlandırılmasının sebebi belli ki fazlaca olan birey sayısıdır. Büyürken ardı sıra soğuk savaş, uzay hayalleri, petrol krizi ve Vietnam savaşı gündemleri ile boğulan bu çocuklar, yine de refah içinde yetişmişler ve çalışmanın önemini vurgulayıp, mesleklerini hayatlarının merkezine koymuşlardır.

Genç nesil bu kuşağı çok avantajlı bulmakla birlikte bu kuşağın öğütlerini günümüz dünyasında adil bulmadıkları için öfkeli bir tutum sergilemekteler. Genç neslin de vurguladığı üzere günümüzde işsizlik ve gelir adaletsizliği o zamanlara göre elbette daha belirgin.

İkinci dünya savaşının ardından yeni dünya düzeninde var olan tüm imkanlara doğan bu çocuklar bu imkanlardan yararlanarak, iyi eğitim ve iyi iş olanaklarına rahatça eriştiler. Rekabet ortamı pek de kızışmamış olduğu için emeklerinin karşılığını almakta daha şanslı olarak görüldüler.

Günümüzde ise pastanın geride bırakılmış küçük bir dilimine erişmek için didinen gençler bu konuda çalışmanın fazla yüceltildiğini, esas olanın pastayı elinde tutan insanların dengesini bozmak olduğunu biliyor bu yüzden de günümüzün yaşlı bireylerini oluşturan baby boomer kuşağına verdiği tüm öğütler karşısında kısa ve net bir şekilde ok boomer demekle yetiniyor. Çarklının dişleri arasında varlığı üzerine anlamlı bir arayışa giriyor.

Bu nedenden olacak ki İlber Ortaylı gibi şanslı şartlarda ve şanslı bir zaman diliminde doğmuş kimseleri eleştirip içlerini rahatlatmaya çalışıyor. Peki tüm bu eleştiriler, tüm bu koşullar sonucunda elde kalan ne

Ben bunu bilmiyorum. Yalnızca eleştirme becerisinde sivrilmiş olan x kuşağı ve devamından gelen y kuşağı hakkında (dolayısıyla kendim hakkında da) endişeleniyorum. Eleştirdiğimiz şeye karşıt bir emek sunmadıkça ne yazık ki ya silinik hale gelecek ya da eleştirdiğimiz şeye benzeyeceğiz.